Rhinoseptoplastyka to korekcja zniekształceń nosa (m.in. jego długości, szerokości, położenia, kształtu wierzchołka) oraz wad przegrody nosa, które mogą utrudniać prawidłowe oddychanie.
Zabieg wykonywany jestze względów estetycznych – chirurg niweluje liczne defekty, takie jak garb nosa, skrzywienie grzbietu, deformacja wierzchołka, zmiany pourazowe i wiele innych.
Wskazania do zabiegu mogą być także zdrowotne, kiedy krzywa przegroda utrudnia oddychanie, a to z kolei powoduje niedotlenienie całego organizmu, a w konsekwencji wpływa na jego kondycję (notoryczne zmęczenie, senność) i funkcjonowanie ważnych narządów – serca i płuc.
Nos zbudowany jest z kostno-chrzęstnego szkieletu pokrytego skórą. Podczas operacji nosa poprawia się rozmiar, kształt i położenie tych elementów, a ostateczny wynik zależy od dopasowania się skóry do nowego szkieletu.
Operację plastyczną nosa przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym sposobem „zamkniętym”, gdy zniekształcenia dotyczą tylko grzbietu nosa i sposobem „otwartym”, gdy planowana jest zmiana wyglądu innych części nosa, zwłaszcza jego koniuszka.
Operacja wymaga nacięć wewnątrz nosa, niewidocznych z zewnątrz – przy operacji „zamkniętej”, a przy operacji „otwartej” nacięcia w słupku pomiędzy otworami nosa. Blizna po tym nacięciu zwykle jest niewidoczna po kilku miesiącach od operacji.
Jeżeli planowana jest zmiana kształtu kości nosa, to wykonuje się również dwa nacięcia długości 2 mm na grzbiecie nosa. Blizny po tych nacięciach zwykle są niewidoczne tydzień po operacji.
Gdy trzeba zwęzić nozdrza, cięcia wykonuje się w miejscu, gdzie skrzydełka nosa dotykają policzków. Blizna po tych nacięciach zwykle jest niewidoczna po kilku miesiącach od operacji.
Szwy wewnątrz nosa są rozpuszczalne, znikają po ok 2-3 tygodniach, natomiast szwy ze słupka nosa i ewentualnie skrzydełek nosa usuwa się po 7 dniach od operacji.
Czasami operacja nosa wymaga uzupełnienia szkieletu nosa o fragmenty chrząstek. Jeśli nie ma ich w wystarczającej ilości w nosie, to konieczne jest ich pozyskanie z małżowin usznych (cięcie z tyłu małżowiny usznej) lub niekiedy z żebra (cięcie na klatce piersiowej). Chirurg informuje pacjenta przed zabiegiem, jeśli przewiduje taką konieczność.
W nosie umieszcza się czasami specjalne płytki stabilizująco-separujące z niealergizującego materiału (silikon, silastik), które stabilizują przegrodę przez kilkanaście dni, tak aby zrosła się w prawidłowym ustawieniu oraz zmniejszają ryzyko powstania zrostów pooperacyjnych pomiędzy przegrodą a małżowinami nosowymi, które czasami są zmniejszane w celu poprawy jego drożności.
Na koniec operacji, w większości przypadków, zakładane są opatrunki do jam nosa na 12-48 godzin. Wówczas nos jest całkowicie niedrożny i nie można oddychać nosem do czasu ich usunięcia. Na grzbiet nosa zakłada się plastry i plastikowy opatrunek na około 7 dni.
Przez około tydzień po operacji twarz jest zwykle spuchnięta. U około połowy pacjentów występują krwiaki (siniaki) wokół oczu, które znikają całkowicie najczęściej po 2-4 tygodniach.
Nos po operacji jest zwykle obrzęknięty i zdrętwiały. Obrzęki ustępują po około miesiącu a zdrętwienie po około 3 miesiącach, natomiast subtelne zmiany kształtu nosa postępują w wyniku procesów gojenia do ponad roku po operacji.
Chory wymaga zwykle pozostania w szpitalu przez 1-3 doby.
Jak w każdej procedurze medycznej nie ma możliwości pewnego przewidzenia jej ostatecznego wyniku. Celem operacji jest poprawa wyglądu nosa, a nie uzyskanie jego idealnego kształtu. Nie można uzyskać dowolnego kształtu nosa z fotografii. Poddając się operacji należy mieć realistyczne oczekiwania.
Nawet najbardziej udana operacja i korzystne gojenie pozostawia pewne niedoskonałości, które mogą być widoczne zarówno dla pacjenta jak i chirurga, bowiem na końcowy wynik operacji nosa mają wpływ liczne, nie zawsze przewidywalne czynniki jak: grubość skóry, wytrzymałość i elastyczność chrząstek nosa, sposób gojenia tkanek.
Oczekiwanie zmiany sytuacji życiowej, na przykład korzystniejszego postrzegania przez otoczenie czy znalezienia lepszej pracy, nie jest właściwym motywem do poddania się operacji nosa.
W razie niezadowalającego wyniku pierwotnej operacji nosa zwykle istnieje możliwość powtórnej operacji, najwcześniej po roku, gdyż należy pamiętać, że nos wymaga około roku, żeby się całkowicie wygoić.
Operacja rewizyjna jest trudniejsza, a jej wynik mniej przewidywalny, niż pierwotnej rhinoseptoplastyki.
Powikłania operacji nosa należą do rzadkości. Należą do nich: perforacja w przegrodzie nosa, pogorszenie drożności nosa, krwawienie pooperacyjne, zakażenie utrudniające prawidłowe gojenie, martwica skóry nosa.
Przygotowanie obejmuje wykonanie badań laboratoryjnych krwi, EKG i zdjęcia RTG klatki piersiowej oraz wizytę kwalifikacyjną u lekarza anestezjologa.
Pacjent przed zabiegiem musi być zdrowy. W dniu operacji należy być na czczo, czyli przez minimum sześć godzin przed zabiegiem nie jest wskazane przyjmowanie jakichkolwiek pokarmów lub płynów.
Nie należy planować zabiegu w okresie miesiączki.
Ze względu na możliwe siniaki i opuchnięcie twarzy nie należy planować ważnych aktywności publicznych (np. wesela, przemówienia, konferencji, wyjazdu) przez 4 tygodnie po operacji.
Redakcja merytoryczna: prof. dr hab. n. med. Piotr Trojanowski