Czy wiesz, co widzi niemowlę?

Wszystkie dzieci, niezależnie od tego czy ich rodzice są brunetami, czy zielonookimi rudzielcami, przychodzą na świat z niebieskimi oczami. Dzieje się tak dlatego, że w przedniej warstwie tęczówki noworodka nie ma pigmentu.

Prześwieca przez nią barwnik znajdujący się głębiej. Kolor oczu ustala się w ciągu pierwszego roku życia. O tym, jaki będzie miał odcień, decydują geny.

Jak noworodek widzi świat?

Po urodzeniu noworodki nie są pozbawione pewnych zdolności wzrokowych, ale to co widzą dalekie jest od ostrego widzenia dorosłych.

Przez pierwsze kilka dni noworodek widzi świat do góry nogami, w dodatku niewyraźnie.

W pierwszym miesiącu życia dziecka można zauważyć, że źrenice reagują na światło. Malec będzie więc odruchowo zamykał powieki pod wpływem ostrego światła.

Najwyraźniej widzi z odległości około 18-30 cm – tak więc chwile, gdy mama lub tata pochylają się nad nim np. w czasie karmienia, są najprzyjemniejszymi w tym okresie. Noworodek szczególnie intensywnie wpatruje się w pochylające się nad nim twarze, a w nich spogląda w oczy.

W wieku 2-3 miesięcy dziecko zaczyna dostrzegać rysy twarzy matki, ojca i zapamiętuje je. Lubi proste wzory, wyraźnie zaznaczone kontury, większe rozmiary i kolorystykę czarno-białą. Dlatego kupując zabawki, nie przesadź z ich intensywnym, kolorowym zabarwieniem. Noworodek zdecydowanie bardziej jednak woli oglądać ludzkie twarze niż zabawki.

W drugim kwartale życia wzrok dziecka wyostrza się. Świat widziany jest już bez efektu rozmywania się, jednak dziecko nadal nie widzi faktury przedmiotów.

Czy niemowlęta widzą barwy?

Niemowlęta dostrzegają barwy – już w wieku dwóch miesięcy funkcjonują u nich wszystkie trzy receptory barw (tak jak u dorosłych), a więc po jednym dla barwy niebieskiej, zielonej i czerwonej.

Badania wskazują, że ta część kory wzrokowej, która odpowiedzialna jest za widzenie barw, funkcjonuje względnie sprawnie i rozwija się bardzo szybko. Co ciekawe, inne badania wskazują, że niemowlęta 2- i 3-miesięczne wolą barwę żółtą i czerwoną od zielonej i niebieskiej.

Wiek dziecka a widzenie barw:

• pierwszy miesiąc: żółty, pomarańczowy, czerwony, zielony, turkus, niebieski, seledynowy, purpurowy
• drugi miesiąc: odróżnia żółty od zielonego
• trzeci miesiąc: odróżnia żółty od czerwonego
• trzeci/czwarty miesiąc: jak u człowieka dorosłego.

Kolejne miesiące to niezwykle intensywny rozwój wzroku. Maluszek zaczyna wpatrywać się w jasne miejsca, jak okno, za którym świeci słońce, czy biała ściana.

W drugim miesiącu umie też dłużej utrzymać wzrok na jednym obiekcie – najchętniej na twarzy rodzica.

W trzecim miesiącu zaczyna śledzić przedmioty i wodzić za nimi oczami. Jeśli powoli będziesz przesuwać zabawkę z prawej do lewej strony – malec nie spuści z niej spojrzenia. Znacznie też poprawia się ostrość widzenia. Dziecko będzie w stanie zobaczyć nawet drobne przedmioty, jak guzik czy moneta.

W czwartym miesiącu maleństwo dostrzega kolory, jednak są one pastelowe. Nim skończy sześć miesięcy zacznie postrzegać świat w trójwymiarze (co pozwala mu sięgać i chwytać przedmioty) oraz przenosić spojrzenie w kierunku miejsca, z którego dochodzą odgłosy.

Widzenie stereoskopowe

Przełomowym momentem dla umiejętności wzrokowych niemowlęcia jest wiek 2-3 miesiąca życia – pojawia się wtedy bowiem widzenie stereoskopowe, czyli zdolność obu oczu do równoczesnego widzenia tych samych aspektów danego obiektu oraz widzenie nie tylko szczegółów, ale także całej organizacji.

W tym wieku dziecko potrafi już płynnie śledzić poruszający się niezbyt szybko obiekt (do tej pory potrafiło śledzić go jedynie skokami). Zaczyna też postrzegać ruch jako proces ciągły.

Dzięki postępującemu rozwojowi motorycznemu, który pozwala na podparcie tułowia na rękach i uniesienie głowy, dziecku rozszerza się horyzont, który widzi, a co za tym idzie doskonali swoje postrzeganie, kojarzenie i zapamiętywanie. Zakres widzenia znacznie pogłębia się i polepsza. W wieku 6 miesięcy pojawia się pełna świadomość perspektywy.

Co jeszcze warto wiedzieć o wzroku niemowlaka?

W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy życia dziecka, jego ostrość wzroku poprawia się ośmiokrotnie i jest porównywalna z ostrością wzroku wielu dorosłych, którym przydałyby się słabe okulary.

W drugim półroczu dziecko coraz lepiej spostrzega otaczający je świat. Zwiększa się pole jego spostrzegania. Lepiej pojmuje świat przedmiotów dzięki dostrzeganiu ich faktury, coraz dokładniejsze postrzeganiu kształtów, wielkości i położenia zabawek.

Wzrok współdziała z precyzyjnymi ruchami rąk, sterowanymi wolą – co nazywamy koordynacją wzrokowo-ruchową. Maluch dzięki zmysłowi wzroku dostrzega jakąś zabawkę – kierowanie w jej stronę ręki czy też całego ciała niemowlęcia dokonywane jest pod kontrolą wzroku. Co ważne – zbliżając się do interesującego przedmiotu ręka precyzyjnie zwalnia, co ułatwia dotknięcie i uchwycenie zabawki. W poprzednich etapach rozwoju dziecko, nie umiejąc ustalić odległości, jedynie w nią uderzało.

W okresie tym występuje także pewna specyfika – otóż dziecko spostrzega jako całość pewne przedmioty występujące razem, np.: talerz i leżące na nim jedzenie są odbierane przez malucha jako całość. Ten sposób spostrzegania zanika pomiędzy 10 a 12 miesiącem życia, dzięki zdobywanemu poprzez manipulację i dotykanie doświadczeniu oraz wykształceniu się precyzyjnego chwytu.