Minisłownik stomatologiczny

Dewitalizacja – zatrucie, zabicie, pozbawienie zęba życia poprzez założenie na miazgę odpowiedniego środka. Zatruwanie zęba zajmuje około 14 dni.

Ekstrakcja – usunięcie zęba (wyrwanie).

Fluoryzacja – zabieg ten polega na pędzlowaniu, wcieraniu w zęby roztworów, żeli i lakierów fluorkowych lub nanoszeniu na powierzchnię zębów specjalnej pianki. Fluoryzacja wzmacnia zęby. Fluor uwalniany ze stosowanych preparatów wbudowuje się w szkliwo wzmacniając jego strukturę i czyni go bardziej odpornym na działanie kwasów płytki nazębnej. Ponadto fluor „naprawia” drobne ubytki szkliwa.

Gingiwektomia – wycięcie dziąsła.

Glassionomery – materiały do wypełnień bardzo trudnych ubytków próchnicowych. Materiały glassionomerowe są bardzo odporne na wilgoć a ich najważniejszą cechą jest wydzielanie fluoru.

Halitosis = Fetor ex ore – brzydki zapach z ust, nieświeża, niekiedy gnilna woń, wyczuwalna w wydychanym powietrzu. Stan ten jest dla każdego dotkniętego tą przypadłością poważnym problemem powodującym znaczny dyskomfort, a czasem nawet stany nerwicowe, znaczny spadek samooceny.

Kieł – ząb 3 (liczymy zawsze od środka ku tyłowi).

Kieszeń dziąsłowa – zagłębienie w dziąśle w miejscu styku zęba i dziąsła. Może być fizjologiczna i patologiczna.

Klamra – element utrzymujący protezę na zębie; zwykle doginana druciana lub lana.

Leczenie endodontyczne – leczenie kanałowe – leczenie korzenia poprzez mechaniczne i chemiczne opracowanie kanału oraz jego wypełnienie gutaperką wraz z uszczelniaczem.

Masa wyciskowa – masa służąca do robienia wycisków pod protezy, korony i mosty, a także aparaty ortodontyczne ruchome. Zwykle jest kolorowa, czasem zmienia kolor z fioletowego na biały. Wycisk pobrany taką masą jest negatywem stanu faktycznego jamy ustnej.

Miazga zęba – miękka tkanka zęba znajdująca się we wnętrzu w tzw. komorze zęba. Składa się z naczyń krwionośnych, limfatycznych i nerwów. Potrafi bardzo boleć.

Mięsko podjęzykowe – tkanka dobrze unaczyniona, lekko pofałdowana, zawierająca ujścia przewodów wyprowadzających ślinianek podjęzykowej i podżuchwowej.

Znieczulenie nasiękowe – rodzaj, sposób podania znieczulenia wokół zęba; znieczula zwykle tylko 1-3 zębów.

Ortopedia szczękowa – ortodoncja.

Piaskowanie zębów – zabieg, który umożliwia usunięcie miękkich, ciągliwych złogów, przebarwień związanych z paleniem tytoniu, piciem herbaty oraz wina. Złogi usuwa się na zasadzie wytwarzania strumienia proszku.

Przetoka – ujście treści ropnej na dziąśle, najczęściej w postaci niewielkiego wygórowania przypominającego krostę.

Pulpitis – zapalenie miazgi zęba.

Resekcja – odcięcie wierzchołka korzenia zęba.

Rtg panoramiczne – pantomogram – zdjęcie rtg pokazujące całość uzębienia, szczękę, żuchwę, jamę nosową, zatoki szczękowe i jeszcze kilka innych rzeczy.

Skaling – usuwanie kamienia nazębnego z powierzchni zębów.

Szynowanie – dotyczy zębów rozchwianych, ma na celu ustabilizowanie zębów – przez wzajemne ich łączenie, zahamowanie wędrowania, przechylania i wysuwania się zębów. Szyna przedłuża okres korzystania z własnych zębów.

Ślinociąg – rurka odsysająca ślinę i inne płyny z jamy ustnej.

Wkład koronowo-korzeniowy – stosowany w przypadku utraty znacznej części zęba. Umożliwia umieszczenie korony protetycznej na podbudowie z metalowego sztyftu.

Wybielanie – może być wykonywane w gabinecie stomatologicznym lub w domu pacjenta. Substancjami aktywnymi w tych zabiegach są nadtlenki. Wybielanie może mieć różny przebieg, w zależności od metody, jaką wybierzemy. Materiały używane przez dentystów mają większe stężenie substancji aktywnych, a przebieg wybielania dodatkowo bywa wzmacniany światłem i ciepłem.

Wypełnienie (plomba) – pozwala na wypełnieniu ubytku w zębie materiałem kompozytowym, światłoutwardzalnym.

Zamkniecie zatoki szczękowej – zabieg chirurgiczny, który jest konieczny, jeśli usunięty ząb miał korzenie w zatoce szczękowej.

Zęby bliźniacze (dentes geminati) – jedna z wad wrodzonych morfologii zębów powstających w okresie odontogenezy. Zęby bliźniacze powstają przez rozszczepienie się lub częściowy podział zawiązka zęba w okresie formowania się korony lub poprzez połączenie się prawidłowego zawiązka z nadliczbowym.

Ząb noworodkowy – ząb wyrżnięty krótko po urodzeniu się dziecka.

Ząb wgłobiony – wada rozwojowa zęba polegająca na wciśnięciu twardych tkanek zęba (szkliwa i zębiny) do komory zęba. Wgłobienie zazwyczaj objawia się zmianami morfologicznymi w koronie zęba. Występuje zazwyczaj w siekaczach, kłach i zębach nadliczbowych szczęki oraz w siekaczach i przedtrzonowcach żuchwy.

Ząb wrodzony – ząb wytworzony i wyrżnięty w czasie życia płodowego.

Zębina – tkanka twarda zęba, leżąca pod szkliwem w koronie zęba, a pod cementem w korzeniu zęba. Otacza jamę wypełnioną miękką miazgą.

Zęby Turnera – wada rozwojowa zębów polegająca na ubytkach powierzchniowej warstwy szkliwa. Spowodowana jest uszkodzeniem narządu szkliwiotwórczego zawiązka zęba stałego. Dotyczy głównie zębów przedtrzonowych.

Zęby rybie – anomalia rozwojowa zębów polegająca na braku warstwy szkliwa na powierzchni wargowej zębów.

Zęby pieńkowe (stożkowe) – występują jako zęby dodatkowe, nadliczbowe lub na skutek filogenetycznego zaniku uzębienia charakterystycznego dla gatunku ludzkiego. Są wynikiem miejscowego zaburzenia rozwojowego uzębienia.

Zęby krokodylowe – bardzo rzadko występujące zaburzenie rozwojowe, dotykające całego uzębienia, które przyjmuje postać zębów pieńkowych (stożkowych).

Zęby zatrzymane – zęby mleczne lub stałe, które pomimo całkowitego i prawidłowego wykształcenia, pozostały w kościach szczęk. Zatrzymanie może być całkowite – cały ząb pozostaje w kości, lub częściowe – ząb przebił kość, ale nie wyrżnął się całkowicie tylko pozostał w tkankach miękkich.

Zgorzel – specyficzny rodzaj martwicy zębów, do której dochodzi na skutek działania bakterii gnilnych, rozwijających się w obumarłych tkankach miazgi zęba. Zgorzel jest bardzo niebezpieczna dla organizmu.