Kryteria rozpoznawania cukrzycy
Cukrzyca oznacza grupę chorób metabolicznych charakteryzujących się podwyższonym poziomem cukru we krwi, (hyperglikemią).
Zasadniczą rolę w regulacji poziomu cukru we krwi odgrywa hormon insulina wydzielana przez trzustkę, a jej rolą jest zwiększenie transportu glukozy do komórek co obniża poziom glukozy we krwi.
Obecnie wyróżnia się cukrzycę typu 1 powstająca w wyniku uszkodzenia tzw. komórek beta trzustki prowadzącą z reguły do bezwzględnego niedoboru insuliny.
Cukrzycę typu 2 -nabytą spowodowaną opornością tkanek obwodowych na insulinę, powodującą względny niedobór insuliny lub w efekcie niewystarczającą jej produkcję. Na całym świecie dynamicznie wzrasta zapadalność i chorobowość związana z cukrzycą. Wzrost zapadalności na cukrzycę jest spowodowany głównie cukrzycą typu 2,która stanowi 85-95% wszystkich przypadków tej choroby.
Bezpośrednie przyczyny wzrostu zachorowalności na cukrzycę typu 2 zwaną też cukrzycą dorosłych to: starzenie się, częstsze występowanie otyłości ,zwiększająca się kaloryczność stosowanej diety oraz mniejsza aktywność fizyczna. Na obecność cukrzycy mogą wskazywać objawy kliniczne: zwiększone pragnienie, zwiększone oddawanie moczu, nieuzasadnione zmniejszenie masy ciała, pojawienie się zmian na skórze. Jednak u ponad połowy chorych na cukrzycę objawy kliniczne nie występują. Istnieje zatem konieczność prowadzenia badań przesiewowych i czynne poszukiwanie cukrzycy.
Cukrzycę mogą wyprzedzać stany przedcukrzycowe, które rozpoznajemy na podstawie oznaczenia glikemii na czczo – 100-125 mg% lub nieprawidłowej tolerancji glukozy-140-199 mg% w 2 godziny po doustnym obciążeniu glikozą/test wykonywany z użyciem 75 g glukozy rozpuszczonej w wodzie. Osoby u których występuje stan przedcukrzycowy powinny przeprowadzać badania w kierunku rozpoznania cukrzycy co 1-2 lata.
Rozpoznanie cukrzycy opiera się na oznaczeniu tzw. glikemii przygodnej większej lub równej 200mg% (oznaczonej o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłku). 2-krotne oznaczenie glikemii na czczo wynoszącej 126mg% lub więcej (pobranie krwi na czczo co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku). Glikemii większej lub równej 200mg% w 2 godzinie po teście doustnego obciążenia glukozą.
Cukrzyca typu 2 i stany przedcukrzycowe często występują z innymi czynnikami ryzyka chorób na tle miażdżycowym: nadciśnieniem tętniczym, otyłością zaburzeniami lipidowymi.
Istotne jest oznaczanie glikemii co najmniej raz na trzy lata wszystkim osobom po 45 roku życia i przed 45 rokiem z nadwagą i otyłością.
Osobom z nadciśnieniem tętniczym, z wywiadem cukrzycy w rodzinie (rodzice rodzeństwo).
Cukrzyca jest jednym z głównych czynników oprócz nadciśnienia tętniczego, otyłości i podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi, który znacznie przyspiesza i powoduje nieodwracalne zmiany w naczyniach serca, mózgu, kończyn dolnych zwiększając tym samym ryzyko wystąpienia zawału serca, choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgowego oraz objawy niedokrwienne w obrębie kończyn dolnych.
Długo trwająca hyperglikemia powoduje także zmiany w drobnych tętnicach doprowadzając uszkodzenia nerek, narządu wzroku. Z czasem może pojawić się niewydolność nerek, zaburzenia widzenia, neuropatia objawiająca się zaburzeniami czuciowymi szczególnie w obrębie stóp i podudzi.
Celem uniknięcia tych groźnych powikłań jest prowadzenie okresowych kontroli poziomu cukru we krwi, kontroli ciśnienia tętniczego, utrzymanie prawidłowej wagi ciała, zwiększenie aktywności fizycznej.
Opracowanie: lek. med. Anna Chmurzyńska
Zobacz więcej artykułów