Jaskra – podstępny złodziej wzroku
Jaskra (łac. glaucoma) to zespół chorób oczu, które prowadzą do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Uszkodzenie to spowodowane jest nadmiernym wzrostem ciśnienia wewnątrz gałki ocznej.
Wraz z zanikaniem nerwu wzrokowego, obszar widzenia staje się coraz mniejszy aż całkowicie zanika. Wówczas dochodzi do całkowitej ślepoty. Jaskra jest chorobą przewlekłą, w której nie ma możliwości całkowitego wyleczenia, jednak, można zahamować proces rozwoju
choroby.
Jakie są objawy jaskry?
Najczęstszym typem jaskry jest jaskra otwartego kąta przesączania. Podstępność tego typu tej choroby polega na tym, iż pierwsze jej objawy są trudne do uchwycenia przez pacjenta.
Bóle głowy, oka czy obniżenie ostrości widzenia nie są charakterystyczne dla początkowych etapów tej formy jaskry, a występują dopiero w jej późniejszej fazie. Z tego powodu jedyną metodą wczesnego rozpoznania jaskry i rozpoczęcia jej leczenia są regularne badania wzroku u okulisty. Dokładnie przeprowadzone badanie przez lekarza okulistę, doprowadzi do rozpoznania choroby, rozpoczęcia leczenia i zahamowania postępu choroby.
W jaskrze z wąskim kątem przesączania może dojść do ostrego ataku jaskry objawiającego się bardzo silnym bólem głowy i oka, zaczerwieniem oka i poszerzeniem źrenicy. W takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić się na ostry dyżur okulistyczny.
Jak rozpoznać jaskrę?
Diagnostyka jaskry opiera się na analizie postępujących zmian w obrazie tarczy nerwu wzrokowego oraz ubytków pola widzenia.
Najważniejszymi badaniami służącymi do rozpoznania i monitorowania przebiegu jaskry są:
tonometria – badanie ciśnienie ocznego- badanie ostrości wzroku
- oftalmoskopia – badanie dna oka, w szczególności tarczy nerwu wzrokowego
- perymetria – badanie pola widzenia
- gonioskopia – badanie kąta przesączania
- komputerowe badanie obrazowe dna oka – HRT, GDx, OCT
- pachymetria – badanie grubości rogówki.
O rodzaju i częstotliwości wykonywanych badań decyduje okulista.
Czynniki sprzyjające wystąpieniu jaskry
- Jaskra u krewnych 1. stopnia.
- Wiek powyżej 40 r.ż.
- Źle leczone nadciśnienie lub niskie ciśnienie krwi, nocne spadki ciśnienia krwi.
- Migrenowe bóle głowy.
- Zimne dłonie i stopy.
- Krótkowzroczność.
- Uraz gałki ocznej lub inna choroba oka.
- Cukrzyca.
- Długotrwałe stosowanie leków steroidowych.
Jak wygląda leczenie jaskry?
Jednym z kluczowych elementów leczenia jaskry jest wczesne rozpoznanie choroby i zahamowanie jej rozwoju. Dzięki temu możliwe jest uratowanie wzroku pacjenta. Zbyt późne rozpoznanie lub nieprawidłowe leczenie, prowadzi do znacznego pogorszenia ostrości wzroku, a nawet do całkowitej jego utraty.
Leczenie jaskry opiera się na utrzymywaniu ciśnienia wewnątrzgałkowego w zakresie normy. Obecnie zalecaną metodą leczenia jest leczenie farmakologiczne, w którym stosując odpowiednie leki, obniża się ciśnienie oczne. Jeśli taka forma leczenia nie przynosi pożądanego efektu lub istnieją przeciwwskazania do jej zastosowania, wówczas stosuje się metody inwazyjne, takie jak leczenie laserowe bądź operacyjne.
Dlaczego współpraca pacjenta z lekarzem jest istotna?
Nie należy zapominać, iż bez odpowiedniej współpracy pacjenta z lekarzem, osiągnięcie pożądanego efektu leczenia jest prawie niemożliwe. Pacjent po ustaleniu modelu terapii przez lekarza okulistę, powinien ściśle przestrzegać zaleceń dotyczących rodzaju leków, czasu ich stosowania, dawkowania i częstości przyjmowania.
Brak lub nieprawidłowa współpraca pacjenta z lekarzem może doprowadzić do zahamowania efektu terapeutycznego leczenia, a w niektórych przypadkach nawet do przyspieszenia rozwoju choroby oraz wystąpienia powikłań choroby.
Wizyty kontrolne co 3- 6miesięcy są niezbędne do oceny skuteczności leczenia oraz chronią przed powikłaniami jaskry. Pacjent uczestniczy w procesie leczenia wraz z lekarzem, powinien być świadomy choroby, jej powikłań oraz zasad leczenia.
Redakcja merytoryczna artykułu: lek. med. Alaa Al-Zubedi